Jun
10

පෙරේරා ප්‍රනාන්දු මේල් ඔබේ වාසගමත් මේවාද? ජනප්‍රිය වාසගම්වල නොදත් ඇත්තම තේරුම මෙන්න

 
1816 Views
   
 

පෘතුගීසීන් ලංකාවට එසේත් නැත්නම් පෘතුගීසි ජාතිකයින් විසින් හැඳින් වූ පරිදි සීලාඕ Ceilão වෙත පැමිණියේ අහම්බයෙනි. 1505 දී ඉන්දියානු සාගරය හරහා යාත්‍රා කරමින් සිටින අතරතුර කුණාටුවකට හසුව ලංකාවේ ගාලු වරාය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයට ගසාගෙන ආ, ඉන්දියාවේ පළමු පෘතුගීසි ප්‍රතිරාජයා වූ ෆ්රැන්සිස්කෝ අල්මේදාගේ පුත්‍රයා වන ලොරෙන්සෝ ද අල්මේදා ප්‍රමුඛ නාවුකයින්ට, එකිනෙකා කුලල් කා ගාමින් භේදභින්න වී සිටි දේශීය රාජ්‍ය පාලකයින් නිසා මෙරට පෘතුගීසි පාලනයට පදනම දැමීමට පහසු විය. ඉන් වසර දහතුනකට පසුව, එනම් 1518 දී, පෘතුගීසීහු කෝට්ටේ රජ කළ වීර පරාක්‍රමබාහු රජු සමඟ විධිමත් සම්බන්ධතාවක් ගොඩනඟා ගනිමින් කොළඹ කොටුව ඉදි කිරීමට පියවර ගත්හ.

අප අධ්‍යයනය කළ මෙම පෘතුගීසි වාසගම් මෙන්ම ලාංකේය හා භාරතීය වාසගම් ද විමසා බලන කල යුරෝපයට වඩා පෙරදිග අපගේ වාසගම් තම ගෞරව බහුමානය ප්‍රකාශ කරන බව පෙනී යයි. Black, Brown, White, Clark, Bush, Rider ආදී බටහිර වාසගම් ඉතා සරල මෙන්ම තවත් කෙනෙකුගෙන් තමන් හුදෙක්ම වෙන් කර හඳුනා ගැනීම පමණක් ඉන් අරමුණ කරන්නේ දැයි අපට කල්පනා වෙයි. එහෙත් සිංහල, දෙමළ වාසගම් එසේ නොවේ. ඒ පිළිබඳව අප වෙනම අධ්‍යයනය කළ යුතු බව පෙනී යයි. ලංකාවේ භාවිත පෘතුගීසි වාසගම්වලින් බොහොමයක්ම පෙර කී යුරෝපීය වාසගම් ගත් මගම ගන්නා බව පෙනීයයි. ‘වාසගම’ යනුවෙන් අප විටෙක හැඳින්වූවත් ‘Surname’ යනුවෙන් ඉංග්‍රීසි බසින් අප හඳුන්වන සංකල්පය ‘පෙළපත් නාමය ගෝත්‍ර නාමය ලෙස හැඳින්වීම වඩාත් යෝග්‍ය වන බව පෙනී යන්නේ ‘වාසගම’ යන්නෙන් ‘වාසය කරන ගම’ නොහොත් ‘මුල් ගම’ ද අදහස් කෙරෙන බැවිනි.එහෙයින් ගත් කල, දැන් අප විමසා බලන්නට යන්නේ ලංකාවේ භාවිත පෘතුගීසි ‘වාසගම්’ නොව ‘පෙළපත් නාම’ යැයි කිව හැකිය. දැන් අපි ඒවා එකින් එක ගෙන ඒවායේ විස්තරය ඒවා හැදුනු හැටි බලමු

1 පෙරේරා – මෙය ලංකාවේ වඩාත්ම භාවිත පෘතුගීසි පෙළපත් නාමවලින් එකකි. පෘතුගීසි යෙදුම:- Pereira පෙරෙයිරා අර්ථය ‘පෙයාර්ස් ගස’
සිල්වා – ‘සිල්වා’ යනු පෘතුගීසි නොව ලතින් වචනයකි ලතින් බස සියලු යුරෝපා භාෂාවල මාතාව බව කියන්නම ඕනේ දෙයක් ලතින් යෙදුම: Silva සිල්වා අර්ථය: ලන්ද, ලඳු කැලෑව, Silva යන්න විටෙක De Silva ලෙසද භාවිත වේ ‘De’ යන්න ඉංග්‍රීසි බසින් ගත්කල ‘Of’ යන අරුත දෙයි. ඒ අනුව ‘De Silva’ යනු ලන්දේ/ ‘ලඳු කැලෑවේ’ යනුවෙයි. ද මෙල් – පෘතුගීසි යෙදුම – De Mello දෙ මෙල්ලෝ අර්ථය මී පැණි’ අනුව De Mello හෙවත් De Mel යනු ‘මීපැණිහි’/‘මීපැණියේ’ යනුයි.කෲස් – පෘතුගීසි යෙදුම: Cruz කෲස් අර්ථය ‘කුරුසිය’ 100% ක්ම පාහේ ක්‍රිස්තියානින් වන පෘතුගාලයේ මෙබඳු ආගමික සංකල්පයක් පෙළපත් නාමයක් සේ යොද‌ා ගැනීම පුදුමයට කරුණක් නොවේ

2.පීරිස් – පෘතුගීසි යෙදුම – Pires පීරෙස් අර්ථය – පීරිසිය ෙම් අනුව ‘පීරිසිය’ යනු වචනය මෙන්ම ‘කෝප්පය’ යන වචනයද පෘතුගීසි ආභාසයෙන් සිංහලයට නැඟිණැයි කල්පනා කළ හැකිය. පෘතුගීසි බසින් කෝප්පය Coop කෝපෝ යනුය.

3.පාරිස් – පෘතුගීසි යෙදුම: Paris පරීස් – අප කළ විමර්ශනයට අනුව පෘතුගීසි බසින් පරීස් යනු ප්‍රංශයේ අගනුවර වන පැරීසියයි. පැරීසියේ කලක් තිස්සේ සාම්ප්‍රද‌ායිකව පෘතුගීසි සම්භවයක් සහිත ජන කොටසක් ජීවත් වෙති. මේ ජනතාව පෘතුගීසින් විසින් හඳුන්වනු ලැබුවේ ‘පරීස්’ යනුවෙනි. මේ සිංහල භාවිතයේදී මේ වාසගම ලැබූ අය ‘පාරිස්’ ලෙස හඳුන්වනු ලබති.
ඩයස් – පෘතුගීසි යෙදුම – Dias දියාස් අර්ථය : දිනයන් පෘතුගීසි බසින් Día දියා යනු ‘දිනය’ යි dais දියාස් යනු එහි බහුවචනමය ස්වරූපයයි. මාගේ පෙර කී මිතුරා පෙන්වා දුන් ආකාරයට ‘දිනය උදා කරන’දිනකර යන අර්ථයෙන් මෙම Dias යන්න ‘සූර්යයා’ ලෙසද අර්ථකථනය කළ හැකිය.

4.මෙන්ඩිස් – පෘතුගීසි යෙදුම – Mandaz මන්දෙස් Menendez මෙනෙන්දෙස් අර්ථය ‘මෙනෙන්දෝ ගේ පුත්‍රයා’ මෙනෙන්දෝ යනු යුරෝපයට බලපෑ කතෝලික ශුද්ධවන්තයෙකු සේම රාජ කුමාරයෙකි. ඉංග්‍රීසි බසින් St.Hermangild සා.හර්මන්පිල්ඩ් ලෙස හඳුන්වන්නේත් මෙතුමාය. ක්‍රි.ව 6 වැනි සියවසේ ජීවත් වූ ස්පාඤ්ඤ රජකුමරෙකු වූ මෙතුමා කතෝලික විශ්වාසය උදෙසා දිවි පිදූ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගියෙකි. මේ පෙළපත් නාමයේ අර්ථය එම ‘මෙනෙන්දෝගේ පුත්‍රයා’ යනුය.

5.ප්‍රනාන්දු – යුරෝපයේ රටවල් රැසක පෙළපත් නාම හෝ පුද්ගල නාමයක් ද ලෙස ප්‍රනාන්දු යන්න ප්‍රකටය.පෘතුගීසි යෙදුම – Fernando ෆර්නාන්දෝ ජර්මානු රජ පෙළපතක් වන ෆර්ඩිනන්ඩ් Ferdinand යන්නෙහි පෘතුගීසි නාමය ලෙස ‘Fernando’ හැඳින්විය හැකිය. මෙම නාමයම Ferdinand ලෙස ජර්මන්, චෙක්, ලන්දේසි, ඉංග්‍රීසි, ප්‍රංශ මෙන්ම පෝලන්ත යන භාෂාවලින්ද Hernando හෙර්නන්දෝ ලෙස ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන්ද නන්දෝර් ලෙස හංගේරියානු භාෂාවෙන්ද භාවිතවේ.
ප්‍රනාන්දු යනු එහිම ලාංකේය ප්‍රකාශනයයි.තවද තම ප්‍රනාන්දු යන පෙළපත් නාමය ‘ප්‍රනන්ද’ හෝ ‘පුරනන්ද’ යනුවෙන් වඩාත් දේශීයත්වයට නඟාගත් ස්වල්ප දෙනෙකු සේම තම නාමයේ මුල් පෙළපත් නාමය නමේ අගට ගෙන ප්‍රනාන්දු යන්න භාවිත නොකරන වර්ණකුලසූරිය, කුරුකුලසූරිය, මිහිඳුකුල සූරිය, වර්ණකුල, මිහිඳුකුල, කොඩිප්පිලි හෝ වීරක්කොඩි හෝ වැනි නම් දරන ප්‍රනාන්දුවරු ද සිටිති

6.නෝනිස් -ස්පාඤ්ඤ නාමය : ‘නූනෝ’ පෘතුගීසි නාමය ‘නූනෙස්’ අර්ථය : ‘නුනෝගේ පුත්‍රයා’ මීට අමතරව මෙය පෘතුගීසි අරුතින් ‘නවවෙනි’ හෝ ‘සීයා’ යනුද වෙයි නූනෝ යනු 14 වැනි සියවසේ සිදු වූ කස්තීලියානු ආක්‍රමණයට එරෙහිව සටන් වැදී පෘතුගාලය බේරාගත් වීරෝදාර රණවිරුවෙකි ‘නූනෙස්’ ඔහුගේ පුත්‍රයා ලෙස අර්ථකථනය කෙරෙන අතර සිංහලයේදී එය ‘නෝනිස්’ නම් වෙයි.

7.ගෝමස්/ගෝමිස් – මෙම පෙළපත් නාම දෙකම එකම ස්පාඤ්ඤ මූලාශ්‍රයකින් සම්භව වී යැයි සැලකිය හැකිය. ස්පාඤ්ඤ යෙදුම: විසිගොතික් සංකල්පයක් වූ ‘ගෝමා’ මෙහි මූල්‍ය ජර්මානු ‘ගුමා’ Guma යන්න අර්ථය:- ‘මිනිසා’ ඒ අනුව ‘ෙගා්මෙස්’ යනු ‘මිනිස් පුත්‍රයා’ මනුෂ්‍ය පුත්‍රයා ලෙස ගත හැකිය.

8.ෆොන්සේකා – ලතින් මූලය : Fon+Sicca අර්ථය : Fon උල්පත Sicca වියළි බිම වියළි බිමෙහි උල්පත තවද මෙය කාන්තාරයක ක්ෂේම භූමියකට ඉඟි කරයි.කොස්තා – පෘතුගීසි යෙදුම: Costa කොස්තා පෘතුගීසි අර්ථය : ගං ඉවුර, බෑවුම, මුහුදු වෙරළ ලතින් අර්ථය: පැත්ත, අයින, කෙළවර, අද්දර.

9.වාස් – හංගේරියානු මූලය : Vass අර්ථය – යකඩ මෙමගින් කම්මල් රැකියාවේ නියුක්ත වූවන්, යපස් පතල්කරුවන් හෝ යකඩ භාණ්ඩ වෙළඳාමේ යෙදෙන්නන් අදහස් කෙරේ. එසේම මෙම පෙළපත් නාමය මගින් අති විශිෂ්ට චරිතයක්. ප්‍රබල විඳ දරා ගැනීමේ හැකියාවක්ද ප්‍රකාශ කෙරේ.

10.අල්විස් – ජර්මානු මූලය : Alfher පුද්ගල නාමයකි පෘතුගීසි නාමය: Alves අල්වෙස් අර්ථය – අල්ෆර්ගේ පුත්‍රයා Alves ලංකාවේදී මෙය Alwis අල්විස් බවට පත් වී ඇත.
11.රුද්‍රිගු – ස්පාඤ්ඤ මූලය – රොද්‍රිගෝ දියාස් දෙ වීවාර් පුද්ගල නාමයකි එකොළොස් වෙනි සියවසේ විශිෂ්ට හා කැපී පෙනුණු ස්පාඤ්ඤ සේනාධිපතියෙකු වූ මොහුගේ නාමයට ගෞරව පිණිස රොද්‍රිගු යන මොහුගේ නාමය පෙළපත් නාමයක් සේ පසුකාලීනව භාවිතයට ගැනුණු බව පෙනී යයි.පුරාණ ජර්මානු බසෙහි Hroderic ලෙස හඳුන්වනු ලැබූ මේ නාමය ස්පාඤ්ඤ, පෘතුගීසි හා ඉතාලි භාෂාවලින් Roderico රොදෙරිතෝ ලෙසද කතෝලාන බසෙහි Roderic රොඩෙරික් ලෙසද ඉංග්‍රීසියෙහි Rod හා Roddy ලෙසද ප්‍රංශ බසෙහි රොද්‍රිගු Rodrigue ලෙසද පෘතුගීසි හා ස්පාඤ්ඤ භාෂාවලින් තවත් විටෙක Ruy,Rui හෝ Ruiz ලෙසද මේ නම භාවිත කෙරේ. සාමාන්‍ය සිංහල භාවිතයේදී රුද්‍රිගු නම් වන මේ පෙළපත් නාමය ඉංග්‍රීසිකරණ ලක්ව Rodrigo රොඩ්රිගෝ ලෙස වර්තමාන ‘පොෂ්’ ඉංග්‍රීසියෙහි Posh English භාවිත වේ.

12.සුවාරිස් – ජර්මානු මූලය :- Suero සුඑ්රෝ Su+heri ලෙස මේ වචනය කොටස් දෙකකට බෙදා දැක්විය හැකි නමුත් පෘතුගීසි විශේෂඥයන් පවා තවමත් ‘su’ යන්නෙහි අර්ථය කුමක්දැයි නිශ්චිත කරගෙන නැත. එහෙත් ‘heri’ හෙවත් ‘hari’ යනු ‘හමුදාව’ය
13.සොයිසා – පෘතුගීසි මූල්‍ය : Souza සූසා මුල් කාලයේ මේ නාමය යොදා ගැනුණේ පෘතුගාලයේ සූසා ගංගා නිම්නයේ පදිංචි වැසියන් හඳුන්වනු පිණිසය. මේ ගංගාවට Souza යන නම ලැබීමට ලතින් වචන දෙකක බලපෑමක් ඇතැයි සැලකේ. එනම් Salsus ලවණමය හෝ ගල් සහිත යන වචන දෙකම හෝ ඉන් එකක් හෝ ඊට බලපාන්නට ඇතැයි පිළිගැනේ. සොයිසා යැයි කී විට ලංකාවේ කාටත් සිහිවන නගරය මොරටුවයි අල්මේදා අරාබි මූලය අල් මයිද‌ා Al Maida) අර්ථය කලක් ඉස්ලාමීය ආක්‍රමණයට යට වී සිටි ස්පාඤ්ඤයේ එක් නගරයක් අරාබින් විසින් හඳුන්වනු ලැබූයේ ‘අල් මයිදා’ යනුවෙනි. එහි අර්ථය ‘සානුව’ යනුය. ‘අල්මේයිදා’ ලෙස ස්පාඤ්ඤකරණයට ලක් වූ මේ පෙළපත් නාමයෙන් එම නගරයේ වැසියන් හඳුන්වනු ලැබීය. මෙම පෙළපත් නාමය ලංකාවේදී භාවිත වන්නේ ‘අල්මේදා’ වශයෙනි. ලංකාවට ගොඩබට ප්‍රථම පෘතුගීසි කප්පිත්තා වූයේ ලොරෙන්සෝද අල්මේදාය.
14.කබ්රාල් – ලතින් මූලය: Capralis කප්‍රාලිස්අර්ථය: එළුවන් ලගින තැන – මේ පෙළපත් නාමය එළුවන් බලාගන්නා පුද්ගලයෙකු හැඳින්වීමට යොදා ගත්තා විය හැකිය. ලංකාවේදී මෙය ‘කබ්රාල්’ ලෙස භාවිතවේ.

15.තිසේරා Teixeira යන පෘතුගීසි වචනයෙන් පැවත එන අතර ‘යූ ගස’ Yew අර්ථය ගෙන දේ. ලංකාවේ ඕනෑම අයෙකු දන්නා වාසගමක් වුව ද පෙරේරා, සිල්වා මෙන් ප්‍රචලිත නැත. නමුත් මෙය පෘතුගාලය තුළ බෙහෙවින් ප්‍රරසිද්ධ වාසගමකි.

16. සොයිසා Souza යන පෘතුගීසි මූලයෙන් පැමිණි මෙම නාමය යොදාගෙන ඇත්තේ පෘතුගාලයේ සූසා නම් ගංගාවේ නිම්නයේ පදිංචි වී සිටි වැසියන් හඳුන්වනු පිණිස බව සැලකේ.ෆොන්සේකා ෆොන්සේකා යන පෘතුගීසි නම fōns siccus යන ලතින් වචනයෙන් බිඳී ආවකි. එහි තේරුම ‘සිඳී ගිය ලිඳ’ යන්නයි. ‘වියළි බිම උල්පත’ ලෙස ද අර්ථකථනය වේ. යුරෝපයේ උණුසුම ගිම්හාන මාසවල දී වියළී ගිය උණුසුම් වසන්ත කාලයන් හමුවුව ද අද වන විට ෆොන්සේකා යන්න ජනප්‍රිය සිංහල වාසගමකි.

17.තාබෲ/ ද ආබෲThabrew යන්නෙහි ප්‍රභේදයක් වන ද de Abreu යන්න Abreu නමැති පෘතුගීසි වචනයෙන් වර්ධනය වී ආවකි. මෙම නාමයේ මූලය විවාද සම්පන්න ය. මෙය නෝමැන්ඩි පෙළපතේ ඉපැරණි ශාඛාවක් ලෙස සැලකෙන අතර තවත් මතයක් වන්නේ හීබෲ හි ඒබ්‍රහම් යන යෙදුම හා සම්බන්ධ වන්නක් බවයි.

18.කොරයා – Cora කෝරා අර්ථය – හදවත ලතින් මූලය – Cora (ෙකාරෙයා) අර්ථය – ලතින් බසින් කොරියානු රාජ්‍යය හැඳින්වීමට යෙදෙන මේ යෙදුම හැරෙන්නට මෙම පෙළපත් නාමය සාධාරණීකරණය සඳහා සොයාගැනීමට අපට සොයාගත හැකි එකම සාධාරණ වචනය වන්නේ ‘හදවත’ යන අරුත දෙන Cora’ කෝරා යන්නය. මේ අනුව ‘හෘදයාංගම’ වැනි අරුතකින් Cora කෝරා යන්න කොරයා’ ලෙස සකසාගත්තේදැයි කල්පනා කළ හැක.
19.පැස්කුවල් – පෘතුගීසි මූලය: Pascoa අර්ථය පාස්කුව පාස්කු මංගල්‍යය අර්ථය: මෙම නාමය ‘පාස්කු මංගල්‍යය හා සබැඳි අරුතක් ගෙන එයි. ක්‍රිස්තියානින්ගේ ඉහළම තලයේ මංගල්‍යය නත්තල නොව පාස්කුවයි. ජේසුස් ක්‍රිස්තුන් වහන්සේගේ දුක් විඳීම, මරණය හා උත්ථානය සමරන පාස්කු මංගල්‍යය නත්තලට වඩා වැදගත් මංගල්‍යය වෙයි. පැස්කුවල් යන පෙළපත් නාමය Pascoa පාස්කොආ යන පෘතුගීසි යෙදුම හා බැඳෙන බව මෙසේ තහවුරු වේ.

20.මාටින්- මාටින්කියන්නෙත් නමක් හෝ වාසගමක් ඒ දෙකටම බාවිතා කල හැකිය. මාටින් යනු බොහෝ භාෂාවන් හා සංස්කෘතීන්හි සාමාන්‍ය පිරිමි සහ පවුලේ නමක් වන අතර එය පැමිණෙන්නේ ලතින් භාෂාවෙන්. ලතින් භාෂාවෙන් එය මාටිනස් වන අතර මාටිනස් යනු රෝමානු දෙවියා වන අඟහරුගේ නමයි ලතින්වරුන්ගේ ආරක්ෂිත දේවතාවිය ලෙස සලකෙන්නෙත් මේ කියන මාටින් නැතිනම් අගහරු දේවියයි

පෘතුගීසි ආභාසයෙන් මෙරටට ලැබුණු පෙළපත් නාම පිළිබඳ සැබෑ තතු දැන ගැනීම බොහෝ දෙනෙකුගේ සතුටට හේතුවිය හැකියැයි හඟීමි. එහෙත් මේ පෙළපත් නාම පිළිබඳ තවත් වෙනස් අර්ථකථන ද තිබීමට ඉඩ ඇත. තවත් එබඳු අධ්‍යයනයන් වේ නම් ඒවාත් මේ මොහොතේ කරළියට පැමිණේවායි පතමි.

මෙන්න බලන්න තවත් ගොසිප්